De boer beschikt over steeds meer data en de informatie stroomt steeds beter naar de toepassingen in het veld en in de schuur. Wat sensoren meten, telecommunicatiebedrijven doorzenden, adviesbureaus berekenen en machines bij boeren kunnen uitvoeren, kan alleen goede resultaten opleveren als er geen ruis op de lijn zit.
Goede data krijg je door nauwkeurig te registreren wat je doet en ziet. Jacob van den Borne, boer van het Praktijkcentrum voor Precisielandbouw in Reusel, haalt daarom het oude opschrijfboekje van zijn opa erbij.
‘Opa schreef er elke avond in wat er op het bedrijf gebeurde, wat hij deed en wie hij had gesproken. Dat is precisie’, zegt Van den Borne. ‘Je ziet dat nauwkeurige registreren ook in het oude onderzoekswerk. Alles goed bijhouden wat je waarneemt en niet varen op wat de leverancier belooft. Je moet het zelf testen.’
Plantniveau
De landbouw begon volgens de akkerbouwer ooit toen de eerste boeren individuele planten extra goed gingen verzorgen. Dat is op plantniveau precisie toepassen. Moderne landbouw ging steeds grotere eenheden managen. In de reeks boerderij-veld-zone-plant zit de onderneming van Van den Borne nu ergens tussen veld en zone in, zegt hij. ‘Precisie zou ons meer naar plantniveau kunnen brengen.’
Hoe nu een bemestingsadvies tot stand komt in Reusel, vertelt Louis-Philippe Verstraete van teeltadviesbureau TTW. ‘Wij geven het bemestingsadvies bij Van den Borne. Met een Dualem-sensor meten we de geleidbaarheid van de grond, een maat voor de variatie in het perceel. Het helpt ons de goede proefveldjes te kiezen in het perceel’, legt hij uit.
‘Met een autonoom trekkertje waar voorop een grondboor zit, steken we dan drie tot vijf monsters om te analyseren.’ Op grond van laboratoriumresultaten kan TTW de bemesting afstemmen per zone.
Continue datastroom
Een geleidbaarheidsmeting doet een teler misschien eenmaal per seizoen, maar data verzameld met de trekker tijdens het spuitwerk, satellietgegevens, dronebeelden en permanente sensoren in het veld geven een doorlopende datastroom. Machines en sensoren die met korte tijdsintervallen data doorgeven, worden goedkoper en algemener.
Antoine van den Oever van KPN zegt dat het Internet of Things snel groeit. ‘Wij verkopen meer apparaten die werken op het LoRa-netwerk dan telefoons. In samenwerking met LTO Bedrijven doen we ontzettend veel met startende bedrijven die met precisielandbouw bezig zijn. Vroeger bracht KPN de post, toen gingen we bellen en nu brengen we data rond.’
Taakkaart
Verkoopdirecteur Bas van der Velden van Sensoterra biedt compacte sensoren aan die in het veld staan en via LoRa hun informatie doorsturen. Hij zegt dat de taak van zijn bedrijf is de data zo goed mogelijk te verzamelen, dat andere bedrijven ze doorzenden en dat de toegevoegde waarde daarna wordt gemaakt door bedrijven die een knappe taakkaart eruit maken.
‘We kunnen tegen een lage kostprijs grote hoeveelheden betrouwbare data verzamelen. De agrarische sector wordt steeds meer datagedreven. De boer moet daarbij leren vertrouwen op de sensor.’
Kosten
Veel toepassingen in de precisielandbouw kostten de teler tot nu toe meer geld dan ze opleverden. Daar komt langzaamaan verandering in, denkt Van den Oever.
‘Ik ken een boer die 1.000 euro aan diesel bespaarde op basis van bodemvochtmetingen. Een grote gewasbeschermingsmiddelenfabrikant kiest ook voor precisie. Dat scheelt in de hoeveelheid middelen die wordt verkocht en dat klinkt economisch niet handig, maar de wel verkochte middelen zet de teler effectiever in en de marge voor de fabrikant is beter.’
Spanningsveld
Prijs kan een spanningsveld zijn, maar data kunnen zich richten op de kwaliteit van het gewas. Van der Velden noemt als voorbeeld de pluimveehouder die een bepaalde kwaliteit graan wil hebben voor het voer. Precisielandbouw draagt bij aan een betere voorspelbaarheid van teelt, kwaliteit en leveringsmoment. Verwerkers en andere afnemers willen graag wat meer voorspelbaarheid.
Voor Van den Borne is de volgende uitdaging dat hij weet welke kwaliteit aardappelen hij in welk deel van de opslagschuur heeft liggen. Het liefst wil hij van alle kubieke meters in de opslag weten wat de kwaliteit is, zodat hij daar gericht mee naar zijn afnemers kan.
Rooier
De snelste weg om meer te weten over welke kwaliteit aardappelen op iedere plek in de schuur ligt, is om al op de rooier te meten aan die kwaliteit. Telers meten steeds vaker hoe de opbrengsten zijn tijdens het rooien. Van den Borne wil meer weten over de maat en de interne kwaliteit van de aardappelen zodra ze uit de grond komen. Daarmee komt hij aan de vraag van de afnemer tegemoet.
Het succes van precisielandbouw staat en valt met het begrip van wat de data betekenen. Van den Oever omschrijft het met als voorbeeld de vochtsensor. Als een teler een meetwaarde voor bodemvocht op zijn app ziet, moet hij eigenlijk weten wat dat voor de toestand op het land betekent. ‘Dan zak ik tot zo ver met mijn laarzen in de grond, weet hij dan’, zegt de KPN-man. ‘Daar kan die boer wat mee.’
Missie is boer en informatietechnologie samenbrengen
De wereld van de IT blijft tot nu toe op de meeste boerenbedrijven onderbenut. Dat zegt medeoprichter en projectleider Anne Bruinsma van FarmHack. Ze denkt dat er een missie voor haar, haar collega’s in de informatietechnologie en de agrarische sector ligt om samen op te trekken en ‘veel meer toffe dingen’ te doen met de data die beschikbaar zijn.
Bruinsma begrijpt dat telers weleens gefrustreerd raakten als dataverwerking te complex is of in de praktijk niet vlot toepassingen kan krijgen. ‘Data moeten vloeien. Het is het beste om een pas op de plaats te maken en eerst eens al die data uit alle bronnen te laten vloeien naar de werktuigen van de boer.’
Een belangrijke eerste stap in datagebruik is volgens de projectleider van FarmHack goede samenwerking. Uitwisselen van data lijkt tegenstrijdig aan het boerenbelang, maar volgens haar is dat niet zo. ‘Zo bereik je juist meer. Technologieaanbieders moeten concurreren op diensten, niet op data.’
Dat collectief meer te bereiken is, illustreert Bruinsma met Boer & Bunder. Dit project vloeide voort uit een hackathon, een sessie waarin computerdeskundigen zoveel mogelijk praktische kennis uit bestaande data haalden. Boer & Bunder bereikte veel boeren en daarmee wekte het project de interesse van telers voor precisielandbouw.
De projectleider van FarmHack verwacht voor bodembeheer nieuwe toepassingen uit de samenwerking van verzekeraar ASR, de Rabobank en waterbedrijf Vitens. Deze bedrijven willen als Nationale Bodemcoalitie een bodemhack organiseren. Op 20 september in Wageningen proberen dataspecialisten wat ze aan nuttige informatie uit beschikbare bodemdatabestanden kunnen halen.
Over Sensoterra
Sensoterra (www.sensoterra.com) is opgericht in 2014 en biedt datagedreven oplossingen voor het optimaliseren van land- en zoetwaterbronnen voor landbouw, tuinbouw, landschapsarchitectuur en natuurherstel.
Contact voor meer informatie, foto’s en / of interviewverzoeken:
E-mail: [email protected]
Tel: +31 (0) 625 584 674
